НЭР ҮГ (The noun)
I . Хүйс : Дүрмийн хүйс = Байгалийн хүйс
а . Хүн ба эд зүйл
Эр хүйсийн хүн, амьтан эр хүйсийн төлөөний Үг авна | he | him | his | he met his friend |
Эм хүйсийн хүн, амьтан эм хүйсийн төлөөний Үг авна | she | her |
| she saw her friend |
Эд зVйлс болон хийсвэр зVйлс эрс хүйсийн төлөөний Үг авна | it | its |
| the book is in its place |
б . Амьтан
Амьтны нэр ерөнхийдөө эрс хүйс авна : The lion licked its paw.
гэвч : Гэрийн тэжээмэл болон Vлгэрийн амьтан гол төлөв хүйсээр ялгагдана.
эр хүйсийн (хVчтэй) амьтан = эр хүйс : the dog, his name
эм хүйсийн (сул дорой) амьтан = эм хүйс : the cat, she is dead
Зарим нэр Үг "-ess" төгсгөл авч эм хүйс VVсгэдэг. Жишээлбэл : actor - actress, host - hostess, prince - princess, waiter - waitress, lion - lioness, duke - duchess
Санамж : Хөлөг онгоц, улс орон болон хотын нэр гол төлөв эм хүйсийг хэрэглэдэг : the 'Atlantic' lost her crew, England and her dominions
II . Нэр Үгийн олон тоо VVсгэх
Singular + s : dog - dogs, friend - friends
ДVрмийн олон тоо VVсгэхдээ ганц тоон дээр "-s" залгадаг. Жишээлбэл : leg -legs, wall - walls, tree - trees, table - tables.
Нэр Үгийн төгсгөл нь дараах байдалтай бол :
· s, ss, x, z, ch, sh, tch, бол "-es" залгана. Жиш : ass - asses, box - boxes, church - hurches
· гийгVVлэгч + y бол "-ies" залгаж олон тоо VVсгэнэ. Жиш : baby - babies
· fe, f бол "-ves" залгана. Жиш нь : wife - wives, knife - knives, wolf - wolves гэх мэт. Гэвч : chief - chiefs, roof - roofs гэж VVсдэгийг анхаар.
· о - бол "- oes" : hero - heroes, potato - potatoes. Гэвч зарим гадаад Үгэнд : photo - photos, piano - pianos, radio - radios гэсэн байдлаар VVсдэг.
Yл өөрчлөгдөх Үгс
· зарим шувуу, амьтан : sheep - хонь, deer - буга, swine - гахай, fish - загас, fruit - жимс, grouse - ятуу.
· зарим загас : trout - хулд, salmon - салмон, carp - мөрөг, pike - цурхай гэх мэт. Гэвч herring, -s = май, eel, -s = могой загас гэж VVсдэг Үгс ч байдаг.
· яс Vндэс, оршин суугчдын нэр : Japanese, Swiss, Vietnamese
ox, child, brother гэсэн Үгс бол -(r)en төгсгөл авна : ox - oxen, child - children, brother - brethren
Зарим нэр Үг Vндсээрээ өөрчлөгдөж олон тоо VVсгэдэг. Жишээлбэл : man - men, woman - women, foot - feet, tooth - teeth, goose - geese, mouse - mice, person -people, louse - lice
Санамж : man - тэй холбогдсон нэр Үгс олон тоон дээр : gentleman - gentlemen, Frenchman - Frenchmen гэх мэтээр хувирна.
Гэвч : German, -s; Roman, -s; Norman, -s гэх мэт Үгс шууд "-s" залгаснаар олон тоо болно.
Зарим нэг хийсвэр (Abstract) болон хам нэр (Collective) зөвхөн ганц тоонд байна. Жиш :
advice - зөвлөлгөө, business - ажил хэрэг, furniture - мебель, knowledge - мэдлэг, merchandise - эд бараа, progress - хөгжил дэвшил гэх мэт.
Санамж : Хоёроос дээш хэсэгтэй зVйлс зөвхөн олон тоонд байдаг : scissors - хайч, tongs - бахь, spectacles - нVдний шил , lungs - уушиг, trousers - өмд, scales - жин хэмжVVр,
These spectacles are strong. - Энэ нVдний шил бөх.
Анхаар! : Vйлийн эзэн олон тоонд байвал хувцас болон биеийн хэсгийн нэр олон тоонд байна.
They came in with their hats on their heads - Тэд орж ирэхдээ малгайтайгаа байсан.
III . Тийн ялгал (The case)
Нэрлэх (Normative) = (the, a, an)
Хамаатуулах (Genitive - угтвар Үгт хамаатуулах) =of (the, a, an)
Өгөх орших (Dative - угтвар Үгт өгөх орших) = to (the, a, an)
Заах (Accusative) = (the, a, an)
Англи хэлэнд угтвар Үгт хамаатуулахаас гадна мөн Саксоны хамаатуулах гэж байдаг ба энэ нь нэр Үгийн ганц тоонд 's, олон тоонд s' -ийг залгаж хэрэглэдэг. Хэрэглэх тохиолдолууд :
· Хүн амьтанд хамаарагдах зVйлийн тухай ярихдаа : Jack's blue book. they boys' book
· Эд зVйл болон цаг хугацаа, газар орон, тоо хэмжээний тухай ярихдаа : a week's holiday, a month's stay, a mile's walk, at arm's length, a stone's throw
· Ярианы хэллэгт : for Heaven's sake - бVх гэгээн хутагтын төлөө, for God's sake - бурхны тусын тулд, for goodness' sake - сайн сайхны төлөө
Санамж : Хэрэв Саксоны хамаатуулахад house, shop, church, practice гэсэн Үгс байвал орхиж бичнэ.
I am at my uncle's (house). - Би эгчийндээ (гэрт) байна. at the doctor's (practice) - эмчийн дадлагад
Өгөх оршихын тийн ялгал нь Заахын тийн ялгалын өмнө байрлавал to - гVй орно.
ӨгVVлэгдэхVVн | ӨгVVлэхVVн | Өгөх орших | Заах |
|
We | gave | the beggar | a penny | Бид гуйлгачинд нэг пенни өгсөн |
I | sent | you | some books | Би чамд хэдэн ном илгээсэн |
Угтвар Үгт Өгөх оршихын тийн ялгал : Өгөх оршихын тийн ялгал нь Заахын тийн ялгалын дараа байрлавал to - тэй орно.
ӨгVVлэгдэхVVн | ӨгVVлэхVVн | Заах | Угтвар Үгт Ө.о.тя |
We | Gave | a penny | to the beggar |
I | Sent | some books | to you(and not to him) |
Өгөх оршихын тийн ялгал нь зарим Vйл Үг болон хавсрал нэрийн дараа Заахын тийн ялгалын өмнө to - тэй байдаг. Жишээлбэл :
english | mongolian | english | mongolian | english | mongolian |
to add | -д нэмэх | to reply to | -д хариулах | cruel to | харгис зэрлэг |
to listen to | чагнах, сонсох | to happen to | -д болох тохиолдох | just to | шударга |
to declare, explain to | -д мэдэгдэх тайлбарлах | to say to | хэлэх, ярих | polite to | эелдэг, найрсаг |
to mention to | дурдах сануулах | kind to | нөхөрсөг, эелдэг |
|
|
Өгөх оршихын тийн ялгал нь зөвхөн Заахын тийн ялгалын утга агуулж байгаа Vйл Үгэнд холбогддог. Гол хэрэглэдэг Vйл Үгс нь :
english | mongolian | english | mongolian | english | mongolian | english | mongolian |
to give | өгөх | to bring | авчрах | to forgive | уучлах | to tell | хэлэх |
to lend | зээлVVлэх | to take | -д аваачих | to cost | Vнэтэй байх | to write | бичих |
to offer | санал тавих | to send | -д илгээх | to owe | өртэй байх | to sell | худалдах |
to promise | амлах | to fetch | авчрах | to pay | төлөх | to show | VзVVлэх |
Санамж : Заахын тийн ялгал "it" - нь биеийн төлөөний Үгийн Өгөх оршихын тийн ялгалын өмнө байрлана :
give it me - VVнийг надад өгөөч ; bring it us - VVнийг бидэнд авч ирээч